آداب تلاوت قرآن

آنچه در ادامه مطلب می خوانید:

 1-ایجاد اخلاص بهنگام یادگیری و تلاوت قرآن

2-عمل کردن به قرآن

3- تدبّر درآیات  قرآن

4-مسواک زدن قبل از تلاوت قرآن

5- خواندن استعاذه وبسم الله درابتدای تلاوت

6-  خواندن قرآن بصورت ترتیل

7-بلند خواندن قرآن

- عدم تلاوت قرآن هنگام خواب آلودگی

9-انتخاب زمان ومکان مناسب

10- سکوت در هنگام شنیدن قرآن

11-واکنش نشان دادن هنگام تلاوت آیات قرآن

12-وضو وطهارت داشته باشیم

13- متصل خواندن قرآن

14- سجده  تلاوت

15-دوری از مکروهات هنگام تلاوت

 آداب تلاوت قرآن

1-ایجاد اخلاص بهنگام یادگیری و تلاوت قرآن،

 روایت است که پیامبر  صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:

  درروز قیامت... مردی را فرا می خوانند که علم را یاد گرفته و قرآن را خوانده است، او را در آن روز می آورند و نعمتهای خداوند را برایش برمی شمارند و او نیز به یاد می آورد، و از وی پرسیده می شود با این نعمتها چه کار کردی؟ می گوید: علم را فرا گرفتم و به مردم یاد دادم، و بخاطر تو قرآن را خوانده ام. خداوند می گوید: دروغ می گویی بلکه علم را یاد گرفتی تا بگویند عالم است، و قرآن را تلاوت می کردی تا بگویند قاری خوبی است، سپس دستور داده می شود تا او را بر روی پیشانی می اندازند تا اینکه وارد دوزخ می شود ... (مسلم-1905).

2-عمل کردن به قرآن:

در حدیث طولانی رؤیای پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - آمده که می فرماید: ... رفتیم تا اینکه به مردی برخوردیم که بر قفا (پشت سر) خوابیده بود و مردی دیگر بر سرش ایستاده بود که سنگی و یا صخره اى در دست داشت و بر سرش می کوبید و سرش را می شکست و هنگامیکه سنگ به مرد می خورد سنگ می پرید و مرد آن را دنبال می کرد و برنمی گشت تا اینکه زخمش التیام پیدا می کرد و مثل اولش می شد، سپس همین کار را می کرد و او را می زد؛ گفتم این کیست؟ گفتند: برو (سپس پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - آنرا تفسیر نمود) و گفت: آن مردی را که دیدم سرش را می شکستند، مردی است که خداوند به او قرآن را یاد داده است، ولی بهنگام شب غافل از قرآن خوابش برده و در طول روز به آن عمل ننموده است، و تا روز قیامت با او اینگونه خواهند کرد (بخاری-1386).

3- تدبّر درآیات  قرآن:

واجب است که در قرآن تدبّر نمائیم؛ بدلیل این آیه که می فرماید: {افلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآَنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلَافًا کَثِیرًا}. (النساء: 82). «آیا درباره قرآن نمى اندیشند؟! اگر از سوى غیر خدا بود، اختلاف فراوانى در آن مى یافتند».

4-مسواک زدن قبل از تلاوت قرآن:

مستحب است قبل از تلاوت قرآن دهان و دندان را با مسواک بشوئیم،

5- خواندن استعاذه وبسم الله درابتدای تلاوت

مستحب است به هنگام تلاوت قرآن استعاذه(اغوذبالله من الشیطان الرجیم) و بسم الله الرحمن الرحیم را بخواند بجز در سوره توبه که تنها استعاذه را می خواند (مسلم: 400).

گفتن «صدق الله العظیم» بعد از تلاوت قرآن و مدام این کار را تکرار کردن مأثور نیست (اللجنه الدائمه 4310).
امام نووی (رح)می گوید: قاری قرآن هرگاه از وسط سوره شروع کرد، مستحب است که از اول کلامی که به هم مرتبط هستند شروع نماید ( الأذکار امام نووی / 163).

6-  خواندن قرآن بصورت ترتیل:

مستحب است قرآن را به ترتیل خواند و زیاد سریع خواندن در تلاوت مکروه است چون خداوند می فرماید:

(... وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً.) (المزمل: 4).

7-بلند خواندن قرآن:

مستحب است که قرآن را با صدای بلند خواند در صورتیکه بلندخواندن آن باعث مفسده نباشد، بدلیل آنچه که أبوسعید - رضی الله عنه - روایت کرده که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - در مسجد اعتکاف کرده بود که شنید با صدای بلند قرآن می خوانند، سپس پرده را برداشت و گفت: آگاه باشید که همه شما با خدا مناجات می کنید، پس برخی از شما بعضی دیگر را اذیت نکنید و برخی از شما به هنگام قرائت و یا گفت بهنگام نماز بر دیگران صدای خویش را بلند نکنید ( ابوداود (1332).

8- عدم تلاوت قرآن هنگام خواب آلودگی:

به هنگام چرت زدن و غلبه خواب نباید قرآن را خواند، بدلیل قول رسول الله - صلى الله علیه وآله وسلم - که می فرماید: هرگاه یکی از شما در هنگام شب برای خواندن قرآن بلند شد و خواندن آن برایش سنگین آمد و نمی دانست که چه می گوید، باید بخوابد.

9-انتخاب زمان ومکان مناسب:

باید مکان آرام و زمان مناسبی را برای خواندن قرآن انتخاب نماید، چون این برای صفای قلبش و حواس جمعی او بهتر است.

10- سکوت در هنگام شنیدن قرآن:

باید بهنگام گوش دادن، خوب گوش بدهد و کاملاً ساکت باشد، چون خداوند می فرماید: {واذا قُرِئَ الْقُرْآَنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ}. (الأعراف: 204). «هنگامى که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید مشمول رحمت خدا شوید».

11-واکنش نشان دادن هنگام تلاوت آیات قرآن:

باید همراه آیات واکنش نشان دهد، مثلا هنگام رسیدن به آیات رحمت، درخواست بهشت کند، و هنگام خواندن آیات عذاب به خدا پناه ببرد، خداوند می فرماید: {(کتاب أَنْزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آَیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ}. (ص: 29). «این کتابى است پربرکت که بر تو نازل کرده ایم تا در آیات آن تدبر کنند و خردمندان متذکر شوند».

12-وضو وطهارت داشته باشیم:

قاری قرآن باید وضو داشته باشد، پاک و تمیز باشد، لباس و بدنش و نیز مکان نشستن او تمیز باشد، ولی در مورد کودک اختلاف وجود دارد که آیا باید به هنگام خواندن قرآن و لمس آن لازم است وضو داشته باشد؟ جواب این است که احتیاط آن است وضو داشته باشد ( ابن عثیمین -الفتاوی الاسلامیه).

جایز است زنان حائض و نفساء که قرآن را بخوانند بشرطی که آنرا لمس نکنند، و یا آنرا بوسیله چیز دیگری ورق زنند، بنابر اصح دو قولی که از علما صادر شده است، چون دلیلی که این کار را منع کند از پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - نقل نشده است ( فتاوای اللجنه دائمه، شماره: 3713.).

13- متصل خواندن قرآن:

مستحب است که قرائت را متصل خواند و آنرا قطع ننمود، و تابعی جلیل القدر نافع روایت کرده که عبدالله بن عمر - رضی الله عنهما - وقتی که قرآن می خواند تا وقتیکه تمام می شد، صحبت نمی کرد (بخاری-4526).

14- سجده  تلاوت:

سنت است بهنگام خواندن آیه سجده، سجده ببریم (بخاری-1077).

15-دوری از مکروهات هنگام تلاوت:

مکروه است که مصحف را بوسید و یا آنرا میان دو چشم قرار دهیم، که اغلب مردم بعد از تمام شدن از تلاوت این کارها را می کنند، و یا وقتیکه می بینند قرآن در جایی نامحترم گذاشته شده است .

توضیح(از شیخ الاسلام ابن تیمیه پرسیده شده که آیا جایز است مصحف را برداشته و آنرا بوسید؟ در جواب گفت: در این زمینه روایت مأثوری وجود ندارد، در این زمینه از امام احمد پرسیده شد، فرمود: چیزی نشنیده ام ولی از عکرمه بن ابی جهل روایت شده که مصحف را باز می کرد و صورت خود را بر روی آن می گذاشت و می گفت: کلام ربی کلام ربی، ولی عادت سلف این نبوده که چنین کارهایی را بکنند (مجموع فتاوی). و شیخ ابن باز (- رحمه الله -) گفته است: اگر انسان برای تعظیم قرآن وقتیکه از دستش بیافتد و یا از مکان بلندی بیافتد و آنرا ببوسد اشکالی ندارد.