آداب وسنتهای اذان ومسجد

 آداب وسنتهای  اذان ومسجد را درادامه مطلب بخوانید

آداب وسنتها ی اذان:

1-باید آنچه که مؤذّن می گوید تکرار کرد ((فتح الباری - ابن حجر: 2/ 93) بجز در (حی علی الصلاة -حی علی الفلاح) که در آنها خواهی گفت: لا حول ولا قوة إلاَّ بالله ( مسلم -4/ 85).

2-باید برای پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - درخواست وسیله، فضیلت و مقام محمود را طلب کرد، و گفت: «اللهم ربَّ هذه الدعوة التامة والصلاة القائمة آت محمداً الوسیلة والفضیلة وابعثه مقاماً محموداً الذی وعدته» (بخاری -8/ 399).

3-باید بگوید: «رضیت بالله رباً وبالإسلام دیناً وبمحمد صلى الله علیه وسلم رسولاً».
یعنی: راضی شدم به اینکه الله پروردگارم باشد، و دینم اسلام، و محمد - صلى الله علیه وآله وسلم - پیامبرم باشد، که در این صورت گناهانش بخشوده خواهند شد (ابن ماجه -589).

4-صلوات و درود فرستادن برای پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - بعد از اتمام اذان.

5-باید خداوند را فراخواند زیرا دعاء بین اذان و اقامه رد نخواهد شد، از انس بن مالک - رضی الله عنه - روایت شده که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - فرموده است: «الدعاء لا یرد بین الأذان والإقامة» (ترمذی -212).

6-اضافه کردن برخی الفاظ که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - آنها را نگفته و تأئید نکرده اشتباه و خطا است مانند: «والدرجة الرفیعة» و «یا أرحم الراحمین» و مانند «إنَّک لا تخلف المیعاد»(المحکم المتین فی اختصار القول المبین فی أخطاء المصلین، نوشته: ابی عبیده مشهور بن حسن آل سلمان ص 69.).

7-درست است جواب اذانی را داد که از رادیو و تلویزیون پخش می شود، بشرطیکه در وقت نماز باشد، بدلیل این حدیث پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - که می فرماید: «إذا سمعتم المؤذن فقولوا مثل ما یقول ... » (فتاوای شیخ عبدالعزیز بن باز).
آنچه که از مؤذّن شنیدید مثل آن را تکرارکنید.

آداب مسجد

1-کسانیکه سیر و یا پیاز را خورده باشند باید از رفتن به مسجد خودداری نمایند، دلیل آن نیز حدیثی است که جابر - رضی الله عنه - روایت کرده که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - فرمود: «من أکل ثوماً أو بصلاً فلیعتزلنا، أو قال فلیعتزل مسجدنا ولیقعد فی بیته» ( بخاری-855).

2-مستحب است که برای رفتن به مسجد مسابقه نمود و اول وقت در آنجا باشد، چون پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - می فرماید: «لو تعلمون أو یعلمون ما فی الصف المقدم لکانت قرعة» ( بخاری-615).
یعنی: اگر می دانستید و یا نمازگزاران می دانستند که صف نخست چه ثوابی دارد، می بایست قرعه انداخت!!.

3-مستحب است که به آرامی و طمائینه خاصی به سوی نماز رهسپار گشت، پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - امت خویش را نهی فرموده از اینکه با شتاب زیاد بسوی نماز بروند حتی اگرچه نماز اقامه شده باشد، چون ابی قتاده - رضی الله عنه - گفته است: هنگامیکه ما با پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - نماز می خواندیم، ناگهان صدای حرکت سریع مردانی شنیده شد، وقتیکه پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - نماز را تمام کرد گفت: چه خبر شده؟ گفتند: برای نماز عجله می کردیم، پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - فرمود: این کار را نکنید، بلکه با آرامش و طمأنینه بیائید، هرچه را رسیدی بخوانید و هرچه را نرسیدید بعد از جماعت تکمیل نمائید (بخاری -635).

4-بهنگام رفتن بسوی نماز باید این دعا را گفت: «اللهم اجعل فی قلبی نوراً، واجعل فی لسانی نوراً، واجعل فی سمعی نوراً، واجعل فی بصری نوراً، واجعل خلفی نوراً وأمامی نوراً، واجعل من فوقی نوراً ومن تحتی نوراً، اللهم وأعظم لی نوراً!» ( مسلم-763).

یعنی: پروردگارا در قلب من نوری قرار ده، و در زبان من نوری قرار ده، و در گوشهایم نوری قرر بده، و در چشمانم نوری قرار بده، و در پشت و جلوی من نوری قرار بده، و در بالای من و زیر من نوری قرار بده، پروردگارا برایم نوری بزرگ قرار بدهید.

5-هنگام داخل شدن به مسجد، پای راستش را جلو می اندازد و می گوید: «اللّهم صل وسلم على محمد وعلى آل محمد، اللهم افتح لی أبواب رحمتک».

یعنی: «پروردگارا بر محمد وآل محمد درود فرست، پروردگارا درهای رحمت خویش را بر من باز نما.

وبه هنگام خروج از مسجد پای چپ را جلو انداخته و می گوید: «اللهم صل وسلم على محمد وعلى آل محمد اللهم إنی أسالک من فضلک» (مسلم -713).یعنی: «پروردگارا بر محمد وآل محمد صلوات و درود فرست، پروردگارا من فضیلت و بزرگواری شما را می طلبم.

6-هنگام دخول مسجد نماز تحیه المسجد را بخواند، بدلیل حدیثی که ابوقتاده السلمی روایت کرده که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - گفته است: «إذا دخل أحدکم المسجد فلیرکع رکعتین قبل أن یجلس» (بخاری -444).

هرگاه یکی از شما وارد مسجد شد باید قبل از نشستن دو رکعت نماز را بخواند.

7-ماندن در مسجد و منتظر ماندن برای نماز فضیلت بزرگی را دارد، چون پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - می فرماید: « ... فإذا دخل المسجد کان فی الصلاة ما کانت الصلاة تحبسه والملائکة یصلون على أحدکم ما دام فی مجلسه الذی صلى فیه، یقولون: اللهم ارحمه اللّهم اغفر له، اللهم تب علیه ما لم یؤذ فیه، مالم یحدث» ( بخاری -176).

یعنی: و هرگاه به مسجد داخل شد در نماز است بشرطیکه بخاطر نماز در مسجد مانده باشد، و فرشتگان بر کسی که در مسجد و جایی که نماز خوانده مانده باشد، درود و رحمت می فرستند و می گویند: پروردگارا به او رحم کن، و او را مورد مغفرت خویش قرار بده، پروردگارا توبه او را بپذیر، بشرطیکه در آنجا کسی را اذیت نکرده باشد و وضویش باطل نشده باشد.

8-در مسجد صحبت دنیا نکنیم،در مورد کسانی که در مساجد بامردم می نشینند وهم و غمشان تنها دنیا باشد زجر آمده است، پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - فرموده است: «یأت على الناس زمان یحلقون فی مساجدهم ولیس هموم إلاَّ الدنیا ولیس لله فیهم حاجة فلا تجالسوهم» (حاکم در مستدرک این حدیث را تخریج نموده: 4/ 359).

یعنی: روزی بر مردم می آید که در مساجد جمع می شوند و بجز کارهای دنیوی هیچ کار دیگری را ندارند، و از خداوند هیچ درخواستی هم ندارند، پس با آنها ننشینید.

9-نباید در مسجد خرید و فروش نمود، چون پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - می فرماید: «إذا رأیتم من یبیع أو یبتاع فی المسجد فقولوا: لا أربح الله تجارتک» ( ترمذی-1321).
یعنی: هرگاه دیدی کسی در مسجد خرید و فروش انجام می دهد، به او بگوئید: خداوند در تجارتت نفعی و خیری قرار ندهد.
و از جمله کارهای خلاف و نابجا این است که در مساجد برگه های تبلیغاتی نصب شود.

10-نباید در مسجد برای اشیای گم شده، ندا کرد، چون پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - می فرماید: هر کس شنید که کسی در مسجد برای گم شده ندا می کند باید به او بگوید: خدا آنرا برایت برنگرداند، زیرا مساجد برای این کارها ساخته نشده اند (مسلم -568).

بعد از اذان جایز نیست که از مسجد خارج شد، مگر عذری موجه داشت به دلیل حدیثی که ابوالشعثاء روایت کرده که گفت: در مسجد با ابوهریره - رضی الله عنه - نشسته بودیم که مؤذن، اذان گفت: مردی در مسجد بلند شد و ابوهریره با چشم او را دنبال کرد تا از مسجد بیرون رفت، ابوهریره گفت: این مرد با ابوالقاسم (- صلى الله علیه وآله وسلم -) مخالفت ورزید ( مسلم -655).

11-از جمله مخالفات متعلق به مساجد این است که جایز نیست، مساجد را مزین کرد و آن را آراست، بدلیل قول پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - که می فرماید: «إذا زوقتم مساجدکم وحلیتم مصاحفکم فالدمار علیکم» ( آلبانی / کتاب سلسله الصحیحه (3/ 1351). و باز می گوید: «لا تقوم الساعة حتى یتباهى الناس فی المساجد» (صحیح ابوداود-475)

12-از جمله مخالفات شرع، خواندن نماز بر روی فرشهای بسیار زینتی می باشد.

13-و از مخالفات شرع این است که مساجد را راه قرار بدهید، پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - می فرماید: «لا تتخذوا المساجد طرقاً إلاَّ لذکرٍ أو صلاةٍ» (آلبانی/سلسله الصحیحه -1001). مساجد را به راه تبدیل نکنید و آنرا فقط برای نماز و ذکر بکار ببرید.

14-و از جمله مخالفات اینکه نباید ساعاتهایی را در مسجد قرار داد که دارای زنگهای ناقوسی هستند که همچون ناقوس کلیساها زنگ می زنند.

15-و از جمله مخالفات اینکه نباید در مسجد قرآن را با صدای بلند خواند، بگونه ای که مزاحم نمازگزاران و کسانی شد که قرآن می خوانند.
پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - مخالف کسانی بود که در مسجد گروه گروه می نشستند چون اینکارشان باعث تفرقه می شود، از جابر بن سمره روایت شده که پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - وارد مسجد شد در حالیکه مردم، گروه گروه نشسته بودند و پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - فرمود: «ما لی أراکم عزین؟» یعنی چرا شماها را تکه تکه شده و متفرق می بینم؟ ( مسلم-407).

16-و از جمله مخالفات با أدب مسجد، انداختن آب دهان است بدلیل فرمایش پیامبر - صلى الله علیه وآله وسلم - که می فرماید: «البزاق فی المسجد خطیئةٌ وکفارتها دفنها» ( متفق علیه).یعنی: انداختن آب دهان در مسجد خطا است، و کفاره آن دفن و پاک کردن آن است.

17-جلوی نمازگزاران رفت و آمد نکند، بدلیل این حدیث که می فرماید: «لو یعلم المار بین یدی المصلی ماذا علیه لکان أن یقف أربعین خیراً له من أن یمر بین یدیه» (بخاری-386).
یعنی: اگر آن کسی که از جلوی نمازگزار حرکت می کند، می دانست چه کار بدی مرتکب شده است، آرزو می کرد که چهل سال بایستد، که برایش بهتر از آن بود که از جلوی نمازگزار حرکت کند.
مستحب است که نمازگزار برای خود ستره بگذارد، بدلیل این حدیث که می فرماید: «إذا صلى أحدکم فلیصل إلى سترة ولْیَدُن منها» (ابوداود -646).

یعنی: اگر یکی از شما نماز اقامه کرد، چیزی را بعنوان ستره جلوی خویش قرار دهد و به آن نزدیک شود.

18-آداب مخصوص زنان هنگام حضورشان در مسجد
الف - نباید بگونه ای خود را خوشبو و آرایش کنند که منجر به فتنه و فساد شود.
ب - نباید زنان حائض و نفساء در مسجد بمانند، ولی زن مستحاضه می تواند وارد مسجد شود و در آن اعتکاف نماید، ولی باید مواظب باشد مسجد را کثیف نکند.
ج- باید صف نمازشان در مسجد پشت صفوف مردان قرار گیرد، ولی اگر محل نمازشان جداگانه باشد، بهترین صف، صف اول خواهد بود.