پرسش وپاسخ شرعی

 در این پست(ادامه مطلب) به سوالاتی متعددی پاسخ داده شده است که ممکن است در ذهن شما نیز خطور کرده باشد

 پرسش:

حکم تلقین مرده بعد از دفن
بسیاری از مردم می گویند که تلقین مرده بعد از دفن حرام است، آیا گفته ی شان درست است؟
پاسخ:
بله! تلقین مرده بعد از دفن بدعت می باشد، چون رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ و صحابه آن را انجام نداده اند، و احادیثی که در این زمینه وارد شده اند ضعیف و غیر قابل استدلال هستند. البته تلقین محتضر (کسی که در شُرف مرگ است) بوسیله «لا إله الاّ الله» جایز است، زیرا رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ فرموده است: «لَقِّنُوا مَوْتَاکُمْ لاَ إلهَ الاّ الله» مسلم (916، 917).
«مردگان را با لا إله الا الله (کلمه توحید) تلقین کنید».
این حدیث را امام مسلم در صحیح خود روایت کرده و در اینجا مقصود از (مَوْتَاکُمْ) افرادی است که در احتضار و دیدن علایم مرگ می باشند، کما این که علما این مطلب را در شرح حدیث مذکور واضح کرده اند.
فتاوای انجمن دایمی بحوث علمی و افتا (8/ 340).
__________
پرسش:
حکم اجاره کردن قاریِ قرآن تا برای روح میت قرآن بخواند.
اجاره کردن قاری برای خواندن قرآن و ایصال ثواب آن به روح میت چه حکمی دارد؟
پاسخ:
این عمل، بدعت است و در آن هیچ ثوابی برای خواننده و میت وجود ندارد، چون خواننده بخاطر کسب مال دنیا قرآن می خواند. هر عمل صالحی که به قصد دنیا انجام داده شود موجب تقرب به سوی الله نمی شود و در نزد باری تعالی هیچ ثواب و مزدی نخواهد داشت؛ بنابراین، عمل مذکور ضایع می باشد و نتیجه ای جز اتلاف مال از سوی ورثه در پی نخواهد داشت. پس باید از این عمل دوری جست، چون بدعت است.
شیخ ابن عثیمین- فتاوایی در احکام جنایز. ص (222) جمع و ترتیب: فهد السلیمان
______________
پرسش:
حکم پوشیدن لباس مشکی به خاطر سوگواری بر میت
آیا پوشیدن لباس سیاه از روی غم و اندوه به خاطر فوت کسی جایز است؟ خصوصاً این عمل برای زنی که شوهرش فوت می کند چه حکمی دارد؟
پاسخ:
پوشیدن لباس سیاه به وقت مصائب شعاری باطل و بی اساس است، و انسان در وقت مصیبت بایستی کاری انجام دهد که در شریعت ثابت شده و آن این که بگوید: [إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ، اللَّهُمَّ أَجُرْنِیْ فِیْ مُصِیْبَتِیْ وَأَخْلِفْ لِیْ خَیْراً مِنْهَا] «الهی! مرا به خاطر این مصیبت مأجور بگردان و چیز بهتری از آن نصیبم کن». مسلم (918).
چنانچه انسان جملات فوق را با ایمان و به نیت کسب ثواب به زبان بیاورد، قطعاً الله تبارک و تعالی او را مأجور می گرداند و در عوض چیز بهتری از آن به او عطا خواهد نمود. اما پوشیدن لباس سیاه و امثال آن امری باطل، مذموم و بی اصل و اساس است.
شیخ ابن عثیمین- فتاوای زن، ص (143،144).
___________
پرسش:
حکم گفتن "مرحوم" و "مغفور" در حق مردگان
به کار بردن چه جملاتی و چه کلماتی برای مردگان شایسته است؟ می شنویم که می گویند: فلانی «مغفور له» گناهانش بخشیده شده است یا «مرحوم» مورد رحمت قرار گرفته است، آیا بکار بردن چنین کلماتی صحیح است یا خیر؟ این کلمات چه توجیهی دارد؟
پاسخ:
هر گاه مسلمانی بمیرد، شایسته است کلماتی مانند: (غفرالله له؛ خداوند وی را بیامرزد) یا (رحمه الله؛ خداوند به وی رحم کند) را بکار برند؛ اما کلمات مغفور یا مرحوم صحیح نیست چون گواهی دادن به بهشتی بودن یا جهنمی بودن فرد، جایز نیست به جز کسانی که در قرآن و یا در روایات صحیح به بهشتی بودن و یا جهنمی بودن آن ها تصریح شده است.
علمای اهل سنت نوشته اند که می توانیم به جهنمی بودن افرادی مانند: ابو لهب و همسرش که در قرآن به آن تصریح شده است گواهی می دهیم. به بهشتی بودن افرادی مانند: ابو بکر، عمر، عثمان، علی، و سایر عشره مبشره رضی الله عنهم و کسانی مانند عبدالله بن سلام و عکاشه بن محصن که پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّم آنان را به بهشت بشارت داده است، گواهی دهیم. به گواهی پیامبر صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّم برای افرادی مانند: عمویش ابو طالب و عمرو بن لحی خزاعی و ... که جهنمی هستند، گواهی می دهیم. اما برای کسانی که الله و رسولش گواهی به جهنم و بهشت نداده اند ما هم گواهی نمی دهیم و نیز به مغفرت و رحمت برای فرد معینی گواهی نمی دهیم؛ مگر با نصی از قرآن و سنت، البته اهل سنت برای نیکو کاران امید خیردارند و از فرجام گناهکاران بیم دارند و بطور عام به بهشتی بودن مؤمنان و به دوزخی بودن کفار، گواهی می دهند؛ همان طور که الله تعالی وعده داده است.
الله تعالی می فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الأنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا»
(الله تعالی به مردان و زنان با ایمان، باغ هایی از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختان آن جاری است و جاودانه در آن خواهند ماند). «توبه/72»
و در جای دیگر می فرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِینَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْکُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا هِیَ حَسْبُهُمْ»
(به مردان و زنان منافق و کفار وعده ی آتش دوزخ داده است، جاودانه در آن خواهند ماند همان برای آن ها کافی است). «توبه/68»
نظریه ی برخی از علما این است که وقتی دو نفر عادل، بیشتر و یا کمتر به خوبی و بدی شخصی گواهی دهند گواهی به دوزخی و بهشتی بودن چنین فردی نیز به دلیل احادیث صحیحی که مؤیّد این موضوع است، جایز است.
شیخ ابن باز - مجموع فتاوی ومقالات ومتنوعة (5/ 365،366)
________
پرسش:
حکم گذاشتن گل بر روی قبرها و حکم یک دقیقه سکوت به خاطر مناسبتی
در بسیاری از کشورهای اسلامی که تحت تأثیر فرهنگ سوسیالیستی قرار گرفته اند، طی مراسمی بر قبور شهدا و یا سربازان گمنام، تاج و یا گل گذاشته می شود ... بفرمایید که اسلام در قبال این عمل چه دیدگاهی دارد؟ آیا دلیلی در خصوص حلت و یا حرمت آن وجود دارد؟ یا این که این فرهنگ از غرب به کشورها وارد شده است؟
همچنین در بسیاری از کشورهای اسلامی که در آنها انقلاب ضد استعماری رخ می دهد، در افتتاحیه و یا در اختتامیه ی جشن ملی آن کشور، از شرکت کننده ها خواسته می شود که سرپا ایستاده و یاد و خاطره شهدا یک دقیقه سکوت اختیار کنند ... بفرمایید که دیدگاه اسلام در مورد تحریم یا تحلیل عمل مذکور چیست؟ آیا در کتاب و سنت به این موضوع اشاره ای شده است؟ آیا این عمل متعارض با خواندن سوره ی فاتحه بر میت نیست؟ آیا عمل مذکور می تواند جایگزین سوره ی فاتحه بشود و یا این که، بدعتی دیگر در بین مسلمانان است؟
پاسخ:
گذاشتن گل بر قبور شهدا، سربازان گمنام و دیگران از بدعت هایی است که آن را برخی از مسلمانان کشورهای اسلامی با کشورهای غیر اسلامی رابطه دارند ایجاد کرده اند، چون اینها عملی را که کفار برای مردگان خود انجام می دهند را خوب می پندارند، و از آنجا که این عمل تشبیه با کفار است از نظر اسلام ممنوع می باشد.
روایت کرده اند رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ فرموده است: «لَتَرْکَبُنَّ سَنَنَ مَنْ کَان قَبْلَکُمْ شِبْراً بِشِبْرٍ وَ ذِرَاعاً بِذِراعٍ؛ حَتّی لَوْ أنَّ أحَدَهُمْ دَخَلَ جُحْرَ ضَبٍّ لَدَخَلَتُمْ، وَلَوْ أنّ احَدَهُمْ جَامَعَ إمْرَأتَهُ بِالطَّرِیْقِ لَفَعَلْمُتُوه»
«از عادات و رسوم پیشینیان تا آنجا پیش می روید که وجب به وجب و ذراع به ذراع از آنها تقلید می کنید، تا جایی که اگر یکی از آنها به سوراخ سوسماری برود و یا با زنش بر سر راه مجامعت کند شما هم از آنان پیروی می کنید». حاکم 4/ 455 (8404).
_____
پرسش:
یک دقیقه سکوت ایستاده جهت شادی روح اموات
هنگام شروع جلسه، جهت تعزیت و برزگداشت شهدا، چند لحظه می ایستند و سکوت می کنند؛ آیا انجام چنین عملی جهت شادی ارواح شهدا جایز است؟
پاسخ:
چند لحظه سکوت ایستاده به احترام شهدا و بزرگان یا جهت تعزیت و بزرگداشت ارواح شهدا از بدعت ها و امور نوپیدا است که در عصر پیامبر صلی الله علیه وسلم و صحابه و تابعین نبوده و با توحید و عبادت الله منافات دارد. و این کار تعدادی از مسلمانان ناآگاه به مسایل اسلامی است که از عادات و رسوم زشت کفار در زیاده روی در عشق و علاقه به بزرگان شان «زنده یا مرده» تقلید می کنند. این در حالی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم مشابهت با کفار را منع کرده است، حقوقی را که اسلام در این مورد بیان کرده است: دعا و صدقه و ذکر خوبی ها و ... و بسیاری از آدابی که اسلام بیان کرده و مردم را به مراعات آن در قبال برادران شان مرده یا زنده تشویق نموده، است. یک لحظه سکوت و توقف به احترام شهدا و بزرگان جزء آداب اسلامی نیست و با اصول اسلامی منافات دارد.
انجمن دایم پژوهشهای علمی و افتا (2/ 147،146)
_____
پرسش:
حکم بنای گنبد بر قبور
افرادی وجود دارند که برای توجیه و جواز بنای گنبد بر قبور صالحان و بزرگان، از گنبد سبز آرامگاه شریف رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ استدلال می کنند ...
آیا استدلال اینها به جا و درست است، و اگر درست نیست، چگونه به تردید آنها بپردازیم؟
پاسخ:
نمی توان از گنبدی که توسط مردم بر قبر رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ بنا گردیده، برای جواز ساختن گنبد بر قبر صالحان و یا دیگران استدلال نمود، چون گنبدی که بوسیله ی مردم بر قبر شریف رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ ساخته شده است عملی حرام است و انجام دهندگان آن گنهکارند، به دلیل آنها با حدیثی که ابوالهیاج اسدی رضی الله عنه از علی ابن ابی طالب رضی الله عنه نقل کرده مخالفت نموده اند. ابوالهیاج می گوید: علی ابن ابی طالب رضی الله عنه به من گفت: «ألاَ أبْعثکَ عَلَی مَا بَعَثَنِیْ عَلَیْهِ رَسُول اللهِ صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ: «لاّ تَدَعَ تِمْثَالاَ إلاّ طَمَسْتَهِ، وَلاَ قَبْراً مُشْرِفاً إلاّ سَوَّتیهُ» مسلم (969).
(آیا تو را برای کاری که رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ مرا برای آن مأموریت داد نفرستم؟) «این که از هیچ مجسم و قبر بلندی فروگذار مشو و آنها را واژگون ساخته و با خاک یکسان کن».
همچنین حدیث جابر رضی الله عنه است که رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ از گچ کاری قبر و نشستن و بنای ساختمان بر آن نهی فرموده است. مسلم (970).
پس هیچ کس نمی تواند، بوسیله ی عمل حرامی برای جواز عمل حرام دیگری احتجاج و استدلال نماید، چون مقایسه ی با سخن یا عمل هیچ کس دیگری جایز نیست، زیرا ایشان مسئول تبلیغ از سوی الله تعالی است و اطاعت از پیامبر و پرهیز از مخالفت کردن با ایشان بر انسان واجب است؛ الله تعالی در این خصوص فرموده است: [وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ (7)] [حشر: 7]
«احکام و دستوراتی که پیامبر به شما می دهد به آن چنگ بزنید و از آنچه که شما را باز می دارد دست بردارید».
آیات بی شماری وجود دارد که انسان را به اطاعت از الله و رسول الله صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ وَآله وَسَلَّمَ دستور و ارشاد می کنند. دلیل دیگری برای تحریم ساخت و ساز گنبد بر قبور این است که این عمل از اسباب شرک است و موجب می شود که انسان صاحب آن قبر را به الله تعالی شریک می سازد، بنابراین، بستن راه هایی که منتهی به شرک می شوند واجب است.
فتاوای انجمن دایمی بحوث علمی و افتا (9/ 82،83)